Bijbel (HSV) met Psalmen – zwart leer met goudsnee, rits en duimg

INHOUD OUDE TEsTamEnTgenesis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 exoDus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 leviticus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 numeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Deuteronomium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 jozua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 richteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 ruth . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 1 samuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276 2 samuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 1 Koningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 2 Koningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 1 KronieKen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406 2 KronieKen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435 ezra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 nehemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485 esther . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501 job . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v. 510 psalmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563 spreuKen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703 preDiKer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 754 hooglieD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 764 jesaja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775 jeremia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875 KlaaglieDeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 950 ezechiël . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 963 D aniël . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1021 hosea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1039 joël . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1054 amos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061 obaDja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1073 jona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1075 micha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1078 nahum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1088habaKuK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1093 zefanja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1098 haggaï . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103 zacharia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106 maleachi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1118 nIEUWE TEsTamEnTmattheüs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1125 marKus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1163 luK as . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1187 johannes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228 hanDelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1258 romeinen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1297 1 Korinthe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1314 2 Korinthe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1330 galaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1341 efeze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1347 filippenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1353 Kolossenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1357 1 thessalonicenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1361 2 thessalonicenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1365 1 timotheüs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1367 2 timotheüs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1372 titus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1376 filemon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1378 hebreeën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1379 jaKobus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1392 1 petrus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1397 2 petrus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1402 1 johannes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1405 2 johannes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1410 3 johannes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1411 juD as . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1412 openbaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1414 HSV19.indb 5 24/05/2019 09.07

HET OUDE TESTAMENT HSV19.indb 7 24/05/2019 09.07

HET EERSTE BOEK VAN MOZES GEnEsIs DE schEppInG 1 a In het begin schiep God de hemel en de aarde. 2 De aarde nu was woest en leeg, en duisternis lag over de watervloed; en de Geest van God zweefde boven het water. 3 En God zei: Laat er licht zijn! En er was licht. 4 En God zag het licht dat het goed was; en God maakte scheiding tussen het licht en de duisternis. 5 En God noemde het licht dag en de duisternis noemde Hij nacht. Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: * de eerste dag. 6 b En God zei: Laat er een gewelf zijn in het midden van het water, en laat dat schei - ding maken tussen water en water! 7 En God maakte dat gewelf en maakte schei- ding tussen het water dat c onder het gewelf is, en het water dat d boven het gewelf is. En het was zo. 8 En God noemde het gewelf hemel. Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de tweede dag. 9 En God zei: e Laat het water dat onder de hemel is, in één plaats samenvloeien en laat het droge zichtbaar worden! En het was zo. 10 En God noemde het droge aarde en het samengevloeide water noemde Hij zeeën; en God zag dat het goed was. 11 En God zei: Laat de aarde groen doen opkomen, zaaddragend gewas, vruchtbomen, die naar hun soort vrucht dragen, waarin hun zaad is op de aarde! En het was zo. 12 En de aarde bracht groen voort, zaaddragend gewas naar zijn soort en bomen die vrucht dragen waarin hun zaad is, naar hun soort. En God zag dat het goed was. 13 Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de derde dag. 14 En God zei: f Laten er lichten zijn aan het hemelgewelf om scheiding te maken tussen de dag en de nacht; en laten zij zijn tot tekenen, en tot aanduiding van vaste tijden en van dagen en jaren! 15 g En laten zij tot lichten zijn aan het hemelgewelf om licht te geven op de aarde! En het was zo. 16 En God maakte de twee grote lichten: het grote licht om de dag te beheersen en het kleine licht om de nacht te beheersen; en ook de sterren. 17 En God plaatste ze aan het hemelgewelf om licht te geven op de aarde, 18 om de dag en de nacht te beheersen en om scheiding te maken tussen het licht en de duisternis. En God zag dat het goed was. 19 Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de vierde dag. 20 En God zei: Laat het water wemelen van wemelende levende wezens; en laten er vogels boven de aarde vliegen, langs het hemelgewelf! 21 En God schiep de grote zee - dieren en alle krioelende levende wezens waarvan het water wemelt, naar hun soort, en alle gevleugelde vogels naar hun soort. En God zag dat het goed was. 22 En God zegende ze en zei: h Wees vruchtbaar, word talrijk, en vervul het water van de zeeën; en laten de vogels talrijk worden op de aarde! 23 Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de vijfde dag. 24 En God zei: Laat de aarde levende wezens naar hun soort voortbrengen: vee, kruipende dieren en wilde dieren van de aarde, naar zijn soort! En het was zo. 25 En God maakte de wilde dieren van de aarde naar hun soort, het vee naar hun soort, en alle kruipende dieren van de aardbodem naar hun soort. En God zag dat het goed was. 26 En God zei: Laten Wij mensen maken naar Ons beeld, naar Onze gelijkenis; en laten zij heersen over de vissen van de zee, over de vogels in de lucht, over het vee, over heel de aarde en over al de kruipende dieren die over de aarde kruipen! 27 En God schiep de mens i naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; j mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen. 28 En God zegende hen en God zei tegen hen: k Wees vruchtbaar, word talrijk, vervul de aarde en onderwerp haar, en heers over de vissen van de zee, over de vogels in de lucht en over al de dieren die over de aarde a 1:1 Job 38:4; Ps. 33:6; 89:12; 136:5; Hand. 14:15; 17:24; Hebr. 11:3 b 1:6 Ps. 33:6; 104:2; 136:5; Spr. 8:28; Jes. 42:5; Jer. 10:12; 51:15 c 1:7 Ps. 33:7; 136:6; Spr. 8:24 d 1:7 Ps. 148:4 e 1:9 Job 26:10; 38:8; Ps. 24:2; 33:7; 136:6 f 1:14 Ps. 136:7 g 1:15 Deut. 4:19; Jer. 31:35 h 1:22 Gen. 8:17 i 1:27 Gen. 5:1; 9:6; 1 Kor. 11:7; Efez. 4:24; Kol. 3:10 j 1:27 Matt. 19:4 k 1:28 Gen. 8:17; 9:1,2,7 1:5 Toen … geweest - Letterlijk: En het werd avond en het werd morgen; zie ook de verzen 8, 13, 19, 23 en 31. HSV19.indb 9 24/05/2019 09.07

kruipen! 29 En God zei: Zie a Ik geef u al het zaaddragende gewas dat op heel de aarde is, en alle bomen waaraan zaaddragende boomvruchten zijn; dat zal u tot voedsel dienen. 30 b Maar aan al de dieren van de aarde, aan alle vogels in de lucht en aan al wat over de aarde kruipt, waarin leven is, heb Ik al het groene gewas tot voedsel gegeven. En het was zo. 31 En God zag al wat Hij gemaakt had, en zie, c het was zeer goed. Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de zesde dag. 2 Zo zijn de hemel en de aarde voltooid, en heel hun legermacht. 2 d Toen God op de zevende dag Zijn werk, dat Hij gemaakt had, voltooid had, rustte Hij op de zevende dag van al Zijn werk, dat Hij gemaakt had. 3 En God zegende de zevende dag en heiligde die, want daarop rustte Hij van al Zijn werk, dat God schiep door het te maken. DE schEppInG van DE mEns4 Dit is wat uit de hemel en de aarde voortkwam, * toen zij geschapen werden. Op de dag dat de heere God aarde en hemel maakte – 5 er was nog geen enkele veldstruik op de aarde en er was nog geen enkel veldgewas opgekomen, want de heere God had het niet laten regenen op de aarde; en er was geen mens om de aardbodem te bewerken, 6 maar een damp steeg uit de aarde op en bevochtigde heel de aardbodem – 7 toen vormde de heere God de mens uit e het stof van de aardbo - dem en blies de levensadem in zijn neus - gaten; zo werd de mens f tot een levend wezen. 8 Ook plantte de heere God een hof in Eden, in het oosten, en Hij plaatste daar de mens, die Hij gevormd had. 9 En de heere God liet allerlei bomen uit de aardbodem opkomen, begerenswaardig om te zien en goed om van te eten; ook g de boom des levens, in het midden van de hof, en de boom van de kennis van goed en kwaad. 10 Een rivier kwam voort uit Eden om de hof te bevochtigen. En vandaar splitste hij zich en vormde vier hoofdstromen. 11 De naam van de eerste rivier is Pison; die is het die rond heel het land van Havila stroomt, waar het goud is. 12 En het goud van dit land is goed; ook is er balsemhars en de edelsteen onyx. 13 En de naam van de tweede rivier is Gihon; die is het die rond heel het land Cusj stroomt. 14 En de naam van de derde rivier is Tigris; die loopt ten oosten van Assur. En de vierde rivier is de Eufraat. 15 De heere God nam de mens, en zette hem in de hof van Eden om die te bewerken en te onderhouden. 16 En de heere God gebood de mens: Van alle bomen van de hof mag u vrij eten, 17 maar van de boom van de kennis van goed en kwaad, daarvan mag u niet eten, want op de dag dat u daarvan eet, zult u zeker sterven. 18 Ook zei de heere God: Het is niet goed dat de mens alleen is; Ik zal een hulp voor hem maken als iemand tegenover hem. 19 De heere God vormde uit de aardbodem alle dieren van het veld en alle vogels in de lucht, en bracht die bij Adam * om te zien hoe hij ze noemen zou; en zoals Adam elk levend wezen noemen zou, zo zou zijn naam zijn. 20 Zo gaf Adam namen aan al het vee en aan de vogels in de lucht en aan alle dieren van het veld; maar voor de mens vond hij geen hulp als iemand tegenover hem. 21 Toen liet de heere God een diepe slaap op Adam vallen, zodat hij in slaap viel; en Hij nam een van zijn ribben en sloot de plaats ervan toe met vlees. 22 En de heere God bouwde de rib die Hij h uit Adam genomen had, tot een vrouw en Hij bracht haar bij Adam. 23 Toen zei Adam: Deze is ditmaal i been van mijn beenderen, en vlees van mijn vlees! Deze zal mannin * genoemd worden, want uit de man is zij genomen. 24 j Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zich aan zijn vrouw hechten; k en zij zullen tot één vlees zijn. 25 En zij waren beiden l naakt, Adam en zijn vrouw, maar zij schaamden zich niet. a 1:29 Gen. 9:3; Ps. 104:14,15 b 1:30 Ps. 104:14 c 1:31 Deut. 32:4; Mark. 7:37 d 2:2 Ex. 20:11; 31:17; Deut. 5:14; Hebr. 4:4 e 2:7 1 Kor. 15:47 f 2:7 1 Kor. 15:45 g 2:9 Openb. 2:7 h 2:22 1 Kor. 11:8 i 2:23 Mal. 2:14; Efez. 5:30,31 j 2:24 Matt. 19:5; Mark. 10:7; Efez. 5:31 k 2:24 1 Kor. 6:16; Efez. 5:28,29 l 2:25 Gen. 3:7 2:4 Dit is wat uit de hemel en de aarde voortkwam - Letterlijk: Dit zijn de afstammelingen van de hemel en de aarde. 2:19 Adam - Volgens Griekse vertaling; Hebreeuws: de mens; dit geldt voor meerdere tekstplaatsen in de hoofdstukken 2, 3 en 4. 2:23 mannin - Of: vrouw; het Hebreeuwse ‘isha’ (vrouw) lijkt op ‘ish’ (man). 10 GENESIS 1-2 HSV19.indb 10 24/05/2019 09.07

DE zOnDEval 3 De slang nu was de listigste onder alle dieren van het veld, die de heere God gemaakt had; en hij zei tegen de vrouw: Is het echt zo dat God gezegd heeft: U mag niet eten van alle bomen in de hof? 2 En de vrouw zei tegen de slang: Van de vrucht van de bomen in de hof mogen wij eten, 3 maar van de vrucht van de boom die in het midden van de hof staat, heeft God gezegd: U mag daarvan niet eten en hem niet aanraken, anders sterft u. 4 Toen zei de slang a tegen de vrouw: U zult zeker niet sterven. 5 Maar b God weet dat, op de dag dat u daarvan eet, uw ogen geopend zullen worden en dat u als God zult zijn, goed en kwaad kennend. 6 En de vrouw zag dat die boom goed was om ervan te eten en dat hij een lust was voor het oog, ja, een boom die bege - renswaardig was om er verstandig door te worden; en zij nam van zijn vrucht en at; en zij gaf ook wat aan haar man, die bij haar was, c en hij at ervan. 7 Toen werden de ogen van beiden geopend en zij merkten dat zij d naakt waren. Zij vlochten vijgenbladeren samen en maakten voor zichzelf schorten. 8 En zij hoorden de stem van de heere God, Die in de hof wandelde, bij de wind in de namiddag. * Toen verborgen Adam en zijn vrouw zich voor het aangezicht van de heere God te midden van de bomen in de hof. 9 En de heere God riep Adam en zei tegen hem: Waar bent u? 10 En hij zei: Ik hoorde Uw stem in de hof en ik werd bevreesd, want ik ben naakt; daarom verborg ik mij. 11 En Hij zei: Wie heeft u verteld dat u naakt bent? Hebt u van die boom gegeten waarvan Ik u geboden had daar niet van te eten? 12 Toen zei Adam: De vrouw die U gaf om bij mij te zijn, die heeft mij van die boom gegeven en ik heb ervan gegeten. 13 En de heere God zei tegen de vrouw: Wat hebt u daar gedaan! En de vrouw zei: e De slang heeft mij bedrogen en ik heb ervan gegeten. 14 Toen zei de heere God tegen de slang: Omdat u dit gedaan hebt, bent u vervloekt onder al het vee en onder alle dieren van het veld! Op uw buik zult u gaan en stof zult u eten, al de dagen van uw leven. 15 En Ik zal f vijandschap teweegbrengen tussen u en de vrouw, en tussen uw nageslacht en haar Nageslacht; g Dat zal u de kop vermorzelen, en u zult Het de hiel vermorzelen. 16 Tegen de vrouw zei Hij: Ik zal uw moeite in uw zwangerschap * zeer groot maken; met pijn zult u kinderen baren. Naar uw man zal uw begeerte uitgaan, h maar hij zal over u heersen. 17 En tegen Adam zei Hij: Omdat u geluisterd hebt naar de stem van uw vrouw en van die boom gegeten hebt waarvan Ik u geboden had: U mag daarvan niet eten, is de aardbodem omwille van u vervloekt; met zwoegen zult u daarvan eten, al de dagen van uw leven; 18 dorens en distels zal hij voor u laten opkomen en u zult het gewas van het veld eten. 19 In het zweet van uw gezicht zult u brood eten, totdat u tot de aardbodem terugkeert, omdat u daaruit genomen bent; want stof bent u en u zult tot stof terugkeren. 20 En Adam gaf zijn vrouw de naam Eva, * omdat zij moeder van alle levenden is. 21 En de heere God maakte voor Adam en voor zijn vrouw kleren van huiden en kleedde hen daarmee. 22 Toen zei de heere God: Zie, de mens is geworden als één van Ons, omdat hij goed en kwaad kent. Nu dan, laat hij zijn hand niet uitsteken en ook van de boom des levens nemen en eten, zodat hij eeuwig zou leven! 23 Daarom zond de heere God hem weg uit de hof van Eden, om de aardbodem te bewerken, waaruit hij genomen was. 24 Hij verdreef de mens, en plaatste ten oosten van de hof van Eden de cherubs met een vlammend zwaard, dat heen en weer bewoog, * om de weg naar de boom des levens te bewaken. a 3:4 2 Kor. 11:3 b 3:5 Joh. 8:44 c 3:6 Rom. 5:12,14,15 enz.; 1 Tim. 2:14 d 3:7 Gen. 2:25 e 3:13 Openb. 12:13 f 3:15 Matt. 4:1 g 3:15 Kol. 2:15 h 3:16 1 Kor. 14:34; 1 Tim. 2:11,12; Tit. 2:5; 1 Petr. 3:6 3:8 de wind in de namiddag - Letterlijk: de wind van de dag. 3:16 uw moeite in uw zwangerschap - Letterlijk: uw zwoegen en uw zwangerschap. 3:20 Eva betekent: leven. 3:24 een vlammend zwaard, dat heen en weer bewoog - Letterlijk: en de vlam van het wentelende zwaard. 11 GENESIS 3 HSV19.indb 11 24/05/2019 09.07

Kaïn En abEl 4 En Adam had gemeenschap met Eva, * zijn vrouw, en zij werd zwanger en baarde Kaïn, * en zei: Ik heb een man van de heere gekregen! 2 En zij baarde opnieuw: zijn broer Abel. Abel werd herder van kleinvee en Kaïn werd bewerker van de aardbodem. 3 En het gebeurde na verloop van dagen dat Kaïn van de opbrengst van de aardbodem aan de heere een offer bracht. 4 Ook Abel bracht een offer, van de eerstgeborenen van zijn kleinvee en van hun vet. a De heere nu sloeg acht op Abel en op zijn offer, 5 maar op Kaïn en op zijn offer sloeg Hij geen acht. Toen ontstak Kaïn in grote woede en liet hij zijn hoofd * zakken. 6 En de heere zei tegen Kaïn: Waarom bent u in woede ontstoken en waarom heeft u uw hoofd laten zakken? 7 Is het niet zo dat u, als u het goede doet, uw hoofd kunt opheffen? Maar als u niet het goede doet, ligt de zonde aan de deur. Naar u gaat zijn begeerte uit, maar ú moet over hem heersen. 8 En Kaïn sprak met zijn broer Abel. En het gebeurde, toen zij op het veld waren, dat Kaïn zijn broer Abel aanviel b en hem doodde. 9 En de heere zei tegen Kaïn: Waar is Abel, uw broer? En hij zei: Ik weet het niet; ben ik de hoeder van mijn broer? 10 En Hij zei: Wat hebt u gedaan! c Er is een stem van het bloed van uw broer, dat van de aardbodem tot Mij roept. 11 Nu dan, u bent vervloekt, weg van de aardbodem, die zijn mond heeft opengedaan om het bloed van uw broer uit uw hand op te nemen. 12 Als u de aardbodem bewerkt, zal die u zijn volle opbrengst niet meer geven; d u zult dolend en dwalend over de aarde gaan. 13 En Kaïn zei tegen de heere: Mijn misdaad is te groot om vergeven te worden. * 14 Zie, U verdrijft mij heden van het aangezicht van de aardbodem en ik zal voor Uw aangezicht verborgen zijn en do - lend en dwalend over de aarde gaan; e en het zal zo zijn dat al wie mij tegenkomt, mij zal doden. 15 Maar de heere zei tegen hem: Daarom zal al wie Kaïn doodt zevenvoudig gewroken worden! En de heere merkte Kaïn met een teken, zodat niemand die hem tegenkwam, hem zou doden. 16 Toen ging Kaïn weg van het aangezicht van de heere; en hij woonde in het land Nod, * ten oosten van Eden. na GEslachT van Kaïn17 En Kaïn had gemeenschap met zijn vrouw, en zij werd zwanger en baarde Henoch. Kaïn was een stad aan het bouwen, en hij noemde de naam van die stad naar de naam van zijn zoon, Henoch. 18 En bij Henoch werd Hirad geboren; en Hirad verwekte Mechujaël; en Mechujaël verwekte Me - thusaël; en Methusaël verwekte Lamech. 19 Lamech nam voor zichzelf twee vrouwen; de naam van de ene was Ada, en de naam van de andere Zilla. 20 Ada baarde Jabal; die werd de vader van wie tenten bewonen en vee houden. 21 En de naam van zijn broer was Jubal. Deze werd de vader van allen die harp en fluit kunnen bespelen. 22 Ook Zilla baarde: Tubal Kaïn, een smid, vader van alle koper- en ijzerbewerkers; en de zuster van Tubal Kaïn was Naëma. 23 En Lamech zei tegen zijn vrouwen: Ada en Zilla, luister naar mijn stem, vrouwen van Lamech, hoor mijn woorden aan: Voorzeker! Ik doodde een man om mijn wond en een jongen om mijn striem! 24 Want Kaïn wordt f zevenvoudig gewroken, maar Lamech zeventig maal zevenmaal. naGEslachT van sETh25 En Adam had opnieuw gemeenschap met zijn vrouw en zij baarde een zoon, en zij gaf hem de naam Seth. * Want, zei ze , God heeft mij ander nageslacht gegeven * in de plaats van Abel; Kaïn heeft hem immers gedood. 26 En ook bij Seth werd een zoon geboren, en hij gaf hem de naam Enos. Toen begon men de Naam van de heere aan te roepen. a 4:4 Hebr. 11:4 b 4:8 Matt. 23:35; 1 Joh. 3:12; Judas vs. 11 c 4:10 Hebr. 12:24 d 4:12 Spr. 28:17 e 4:14 Job 15:20,21 enz. f 4:24 Vers 15 4:1 had gemeenschap met Eva - Letterlijk: hij kende Eva; zie ook de verzen 17 en 25. 4:1 Kaïn betekent: gekregen. 4:5 Letterlijk: gezicht, zie ook vers 6. 4:13 Mijn misdaad … te worden - Of: mijn schuld is te groot om te dragen. 4:16 Nod betekent: dwalen. 4:25 Seth betekent: zetting. 4:25 gegeven - Letterlijk: gezet. 12 GENESIS 4 HSV19.indb 12 24/05/2019 09.07

psalmEn DE BERIJMING VAN 1773 HSV19.indb 1441 24/05/2019 09.08

1445 2 Want hij zal zijn gmelijk een frisse boom, in vetten grond geplant bij enen stroom, die op zijn tijd met vruchten is beladen en sierlijk pronkt met onverwelkte bladen. Hij groeit zelfs op in ramp en tegenspoed, het gaat hem wel, ’t gelukt hem wat hij doet. 3 Gans anders is ’t mmet hem, die ’t kwaad bemint: hij is als kaf, dat wegstuift voor den wind, geen zondaar zal ’t gewis verderf ontkomen, als in ’t gericht door God wordt wraak genomen. Hij, die van deugd en godsvrucht is ontaard, zal niet bestaan, wmaar ’t vrome volk vergaârt. 4 De HEER’ toch slaamt der mensen wegen gâ, en wendt alom het oog van Zijn genâ op zulken, die, oprecht en rein van zeden, met vasten gang het pad der deugd betreden. God kent hun weg, die eeuwig zal bestaan, maar ’t heilloos spmoor der bozen zal vergaan. Ionisch Psalm 1 C &# # Wel1 za- lig- hij, die inder bo zen- raad ## niet wan delt,- noch op’t pad der zon daars- staat, ## noch ne der- zit,- daar zul ken- samen- rot- ten,- ## die roe ke- loos- met God engods dienst- spot ten,- ## maar ’s HEE REN- wet blij moe- dig- dag ennacht ## her denkt,- bepeinst- en ijve- rig- be tracht.- œ œ Œ œ œ œ œ œ# Ó œ œ œ œ œ œ Ó œ œ œ œ œ œ Œ œ œ œ Ó œœ W Psalm 1 HSV19.indb 1445 24/05/2019 09.08

1446 2 Maar d’ Opperheer, Die Zijn geduchten stoel op starren sticht en grsondvest op de wolken, zal lachen met dat vruchteloos gewoel en spotten met den waan der dwaze vol-ken. God zal Zijn wraak ontdekken voor hun ogen; straks gloeit de lucht door ’t vlammend bliksemlicht. ’t Is God, Die spreekt; Hij dondert uit den hoge en jaagt den schrik Zijn haat’ren in ’t gezicht: 3 ,,Durft gij bestaan te twistsen met Mijn kracht? Zal nietig stof Mij ’t shoog gezag ontwringen, of weerstand biên aan Mijn geduchte macht? Ontziet Mijn toorn, verdoolde stervelin-gen, gij zult vergeefs Mijn rijksbestel weerstreven. Mijn Koning is gezalfd door Mijn beleid! Psalm 2 Dorisch C& Wat1 drift beheerst- het woe dend- hei den- dom- enheeft het hart der vol ken- inge- no- men?- De ko nin- gen- ver hef- fen- zich al om,- de vor sten- zijn ver me- tel- saâm ge- ko- men,- om God, den HEER’, zelfs naar dekroon teste ken- en tegen- Zijn Ge zalf- de- op testaan. Zijspre ken- saâm: ,,Laat ons Hun ban den- bre ken,- en van Hun juk en tou wen- ons ont slaan!”- œ œ œ œ œ œ œ œ Ó œ œ œ œ œ œ œœ Ó œ œ œ œ œ œ œ œ Ó œ œ œ œ œ œ Ó œ œ œ œ œ œ Ó œ œ œ œ œ œ Ó œ œ œ œ œ œ Ó œ œ œ œ W Psalm 2 HSV19.indb 1446 24/05/2019 09.08

1447 Hij, door Mijn hand op Sions troon verheven, heerst op den berg van Mijne heiligheid.’’ 4 En Ik, die Vorst, met zoveel macht bedeeld, zal Gods besluit aan ’tm wereldrond doen horen. Hij sprak tot Mij: ,,’km Heb heden U geteeld: Gij zijt Mijn zoon, Gij zijt Mijn eengebo-ren’. Zeg vrij Uw eis, Ik zal Uw macht verhogen, opdat Uw naam alom ontzaglijk zij; het heidendom ligg’ voor Uw stoel gebogen en ’t eind der aard’ erkenn’ Uw heerschappij!’’ 5 ,,Uw ijz’ren staf, die al hun macht verplet, maak’ hen eerlang eerbiedmig’ onderzaten en noodzaak’ hen te buigen voor Uw wet, of sla z’ aan gruis als pottenbakkersva-ten!’’ O vorsten, wilt de wet der wijsheid horen, eer gij God Zelf en Zijn Gezalfde hoont! O rechters, tot den stoel der eer gekoren, ver draagt Zijn tucht, die u Zijn liefde toont! 6 Vreest ’s HEEREN macht en dient Zijn mMajesteit. Juicht, bevend op ’t gezicht van Zijn vermogen, en kust den Zoon, vanouds u toegezeid, eer u Zijn toorn verdelg’ voor aller o-gen, u op uw weg tot stof doe wederkeren, wan neer Zijn wraak, getergd door uw gedrag, u onverhoeds zou door haar gloed verteren tot staving van Zijn lang gehoond gezag. 7 We l zalig zij, die naar Zmijn reine leer in Hem hun heil, hun hoogst geluk beschouwen, die Sions Vorst erkennen voor hun Heer’; wel zalig zij, die vast op Hem betrou-wen! Psalm 2 HSV19.indb 1447 24/05/2019 09.08

1760 De Tien geboden des HEEREN Exodus 20:1-17; Deuteronomium 5:6-21 Gezang 1 C &# Mijn 1 ziel, her denk- met hei lig- be ven,- # hoe God, met ma jes- teit- be kleed,- # Zijn wet op Ho reb- heeft ge ge- ven,- # waar Hij deez' woor den- ho ren- deed: œ œ œ œ Ó œ œ œ œ Ó œ œ œ œ Ó œ œ œ œ W 2 ,,Ik ben de HEER’, uw God en Koning, Die van Egypte u bevrij’, u leidend uit uw slaafse woning; dient dan geen goden nevens Mij. 3 Voor beeldendienst zult gij u wachten; Ik ben de HEER’, een ijv’rig God; ’k straf dien in drie en vier geslachten, maar schenk Mijn dienaafrs ’t zaligst lot. 4 Misbruikt geenszins den naam des HEEREN; zweert nimmer enen valsen eed; want hun, die Zijnen naam onteren, is Zijn getergde wraak gereed. 5 Gedenkt en viert, met vee en magen, den sabbat, na zesdaagse vlijt; God schiep ’t heelal in zoveel dagen en heeft den sabbat Zich gewijd. 6 Gij zult uw ouders need’rig eren, opdat uw God, Die eeuwig leeft, uw dagen gunstig moog’ vermeêren in ’t land, dat Zijne hand u geeft. Gezang 1 HSV19.indb 1760 24/05/2019 09.09

1761 7 Gij zult niet doodslaan, noch u wreken. Breekt nooit den echt. Ste’elt niemands goed. Gij zult geen vals getuig’nis spreken, bemint elk met een vroom gemoed 8 Uw hart zal nimmer iets begeren van alles, wat uws naasten is. Uw ziel zal, als uw mond, God eren, en houden Zijn getuigenis.’’ 9 Och, of wij Uw ge boôn volbrachten! Genâ, o hoogste Majesteit! Gun door ’t geloof in Christus krachten, om die te doen uit dankbaarheid. Gezang 1, 2 Lukas 1:46-55 De lofzang van MariaGezang 2 C &bb Mijn1 ziel ver heft- Gods eer; bb mijn geest mag blij den Heer', bb mijn Za lig- ma- ker- noe men,- bb Die, in haar la gen- staat, bb Zijn dienst maagd- niet ver smaadt,- bb maar van Zijn gunst doet roe men.- œ œ œ œ Ó œ œ œ œ Ó œ œ œ œ Ó œ œ œ œ Ó œ œ œ œ Ó œ œ W 2 Want ziet, om ’s Heeren daân, zal elk geslacht voortaan alom mij zalig spreken; wijl God, na ramp en leed, Gezang 2 HSV19.indb 1761 24/05/2019 09.09

1762 Gezang 2 mij grote dingen deed; nu is Zijn macht gebleken. 3 Hoe heilig is Zijn naam! Laat volk bij volk te zaâm barmhartigheid verwachten; nu Hij de zaligheid, voor die Hem vreest, bereidt, door al de nage slachten. 4 Des Heeren arm is sterk, Hij deed een krachtig werk; die hoog zijn van gevoelen, heeft Hij verstrooid, verward, met alles, wat het hart dier trotsen mocht bedoelen. 5 Die stout zijn op hun macht, heeft Hij versmaad, veracht, gestoten van de tronen; maar Hij verhoogt en hoedt het nederig gemoed, waarin Zijn Geest wil wonen. 6 Hij heeft na lang geduld, met goederen vervuld der hongerigen monden; Hij zag geen rijken aan, maar heeft z’ in hunnen kwaan, gans ledig wegge zonden. 7 Zijn goedheid klom ten top; Hij nam Zijn Isrel op naar ’t heil, Zijn knechkt beschoren; gelijk Hij, ons ten troost, aan Abram en zijn kroost, voor eeuwig had gezworen. HSV19.indb 1762 24/05/2019 09.09

rEGIsTEr Psalmen 1445 Gezangen 1760 Aanwijzingen van enige Psalmen en Gezangen 1778 Alfabetisch register Psalmen 1783 Alfabetisch register Gezangen 1798 Heidelbergse Catechismus 1801 Nederlandse geloofsbelijdenis 1816 Dordtse leerregels 1832 Apostolische geloofsbelijdenis 1852 Geloofsbelijdenis van Nicea 1853 Geloofsbelijdenis van Athanasius 1854 De Wet van de heere 1856 DE lITUrGIE – fOrmUlIEKrEn (hErTaalD)Formulier om de Heilige Doop te bedienen aan de kleine kinderen van de gelovigen 1860 Formulier om de Heilige Doop te bedienen aan volwassen personen 1862 Formulier om het Heilig Avondmaal te houden 1864 Formulier van de ban of de uitsluiting uit de gemeente van Christus 1869 Formulier van de wederopneming van buitengeslotenen in de gemeente van Christus 1871 Formulier voor de bevestiging of verbintenis van dienaren van het Goddelijk Woord 1872 Formulier voor de bevestiging van ouderlingen en diakenen 1876 Formulier om het huwelijk voor de gemeente van Christus te bevestigen 1879 Formulier voor de openbare geloofsbelijdenis 1882 HSV19.indb 1913 24/05/2019 09.10

DE lITUrGIE – chrIsTElKIjKE GEbEDEnGebed des zondags vóór de predikatie 1885 Een gebed voor allen nood der christenheid des zondags na de predikatie 1886 Een gebed vóór de leer van den Catechismus 1888 Een gebed na de leer van den Catechismus 1888 Een kort gebed vóór de predikatie in de week 1888 Een kort gebed na de predikatie in de week 1889 Het morgengebed 1889 Het avondgebed 1890 Een gebed vóór de handelingen des kerkeraads 1890 Een gebed na de handelingen des kerkeraads 1891 Een gebed vóór de vergadering der diakenen 1891 Een gebed vóór het eten 1892 Een gebed na het eten 1892 Gebed voor kranke en aangevochten mensen 1892 Kort begrip der christelijke religie 1895 De ziekentroost 1903 DE lITUrGIE – fOrmUlIEKrEn (OvErIG)Belijdenisvragen Voetius 1911 Formulier voor de openbare belijdenis des geloofs (CGK) 1912 DE lITUrGIE X-X 20161914 REGISTER HSV19.indb 1914 24/05/2019 09.10